Als counsellor wordt mij vaak gevraagd hoe je beter en effectiever met dominante mensen om kunt gaan. Het is een onderwerp wat dus bij veel mensen speelt. Voor mij een reden om hier een inhoudelijke blog over te schrijven. In deze blog leg ik je uit hoe een dominant persoon in elkaar zit en hoe jij hier effectief op in kunt spelen. Een blog met inzicht en concrete tips over hoe je communicatie met dominante mensen sterk verbetert.
“Ik heb daar moeite mee”, hoor ik veel mensen zeggen, “Ik voel mij op zo’n moment heel onzeker en dan klap ik dicht”. “Ik probeer zo’n persoon te vermijden”, zei een cliënte laatste tegen mij, “Want zo’n persoon maakt mij nerveus en dat zoek ik liever niet op. En dat terwijl ik mij wel irriteer. Ik mopper dan liever in stilte of tegen anderen over hem”. “Ik zou veel meer ad rem willen zijn zodat ik weerwoord heb” verzuchtte een andere cliënte laatst, “Maar dat lukt mij niet, ik voel mij vaak in een hoek gezet als ik de discussie toch aan ga”.
Wat niet werkt
Effectief en prettig communiceren is niet altijd even makkelijk. Communiceren met iemand die wij als dominant ervaren is nog lastiger. Dit is ook niet vreemd, want je kunt je behoorlijk geïntimideerd, geïrriteerd of niet serieus genomen voelen. Dominante mensen hebben het hart op de tong en zij zijn duidelijk in hoe zij iets beleven en hoe zij hun werkelijkheid zien. Dat kan voor jou bot overkomen en zelfs confronterend zijn. Je gaat deze persoon vermijden, in gesprek klap je dicht of je gaat juist de discussie aan, althans, dat probeer je.
Als je je op zo’n moment niet serieus genomen voelt, dan wil je jouw verhaal nog beter vertellen. Want het is belangrijk voor je dat die ander jou begrijpt. Je gaat uitweiden en vervalt in herhaling, tot irritatie van je dominante gesprekspartner. Een aantal van ons durft het aan om iemand aan te spreken op zijn of haar dominante gedrag. Dit werkt ook averechts, want je krijgt gewoon een weerwoord. De vraag is wat je wél kunt doen om prettig en effectief te communiceren met een dominant persoon.
Inzicht in jezelf en inzicht in de (dominante) ander
We hebben vaak een (waarde-)oordeel over iemand die wij als dominant ervaren. Het is belangrijk om dit oordeel los te laten. Je duwt die ander hiermee in een (dominante) rol, waardoor je jezelf een (ondergeschikte) rol toe bedeeld. Als je dit oordeel los kunt laten en onbevooroordeeld het gesprek ingaat, dan ben je al veel meer ontspannen. Dit heeft effect op het contact met de ander. Dus bedenk eens wat voor oordeel/gedachte je over die ander hebt en wat dit doet met jouw gevoel (angst, irritatie) en jouw gedrag (vermijden, uitweiden in gesprek). En bedenk hoe je op die ander reageert als je deze gedachte of dit oordeel niet hebt. Wat verandert er dan?
Dit is niet makkelijk. Maar ik ga je hierbij helpen door je meer inzicht te geven over hoe een dominant persoon in elkaar zit, want kennis…is nu eenmaal macht. Even voor de duidelijkheid, ik richt mij op dominante mensen met een gezonde psychische basis. Het gaat hier dus niet direct over mensen met een narcistische persoonlijkheid (-stoornis)! Het belangrijkste om te weten is dat dominante mensen gedreven zijn in het behalen van doelen en prestaties. De manier waarop zij communiceren staat in dienst van het (snel) behalen van hun doel. Het staat niet in dienst van het uitgebreid inhoudelijk communiceren of verbinding aangaan met anderen. Houd dit goed in gedachten.
De lading die jij voelt en de lading die de ander bedoelt
Een dominant persoon houdt om deze reden van duidelijkheid en houdt er een directe en concrete manier van communiceren op na. Zij weten graag waar zij aan toe zijn. Omdat mensen met een dominante persoonlijkheid ook snel resultaat willen, houden ze er een hoog tempo op na. Zij hebben een hoog energieniveau, zijn direct en laten duidelijk blijken hoe zij iets beleven en hoe zij de werkelijkheid zien. Ook zijn zij goed in het aangeven van hun grenzen en absoluut niet vies van confrontaties.
Omdat dominante mensen gericht zijn op het behalen van hun doelen en de taken die daarbij horen, zijn zij minder mens- of relatiegericht. Hun manier van communiceren en kritiek of feedback die zij geven, zijn niet persoonlijk op jou gericht. Dit staat in functie van het behalen van hun doel, niet meer en niet minder. De lading die jij in hun woorden voelt, is vaak niet de lading die zij erin willen leggen. Zoek hier niet teveel achter en raak niet te emotioneel. Dit is zelden hun bedoeling. Tact en inlevingsvermogen is niet sterk ontwikkelt en een aandachtspunt voor deze mensen. Zij kunnen hierdoor onbedoeld bot en zelfs intimiderend overkomen.
Eigenlijk zijn zij net zo kwetsbaar als ieder ander
Een persoon die dominant is wil één ding niet en dat is kwetsbaar en zwak gevonden worden. Angst en onzekerheid kunnen een rol spelen. Dan duldt iemand geen tegenspraak uit angst dat zichzelf verliezen. Met een dominante stijl van communiceren vkan worden gevraagd: “Ben ik wel goed genoeg?” en “Zie jij hoe goed ik ben?”. Dominant gedrag is een manier om goedkeuring te krijgen en niet geconfronteerd te worden met hun eigen kwetsbaarheid. Het is een manier om bevestiging te krijgen voor wat zij doen en vooral voor wat zij hebben bereikt. Dat kan hè, dat hoeft niet.
Een manier om het contact met een dominant persoon sterk te verbeteren is om hier op in te springen. Geef een compliment of benadruk dat hij goede argumenten aanvoert. Vertel dat zij duidelijk en helder is in haar verhaal, ook als je het er niet mee eens bent. Dit kun je daarna vertellen. Maar begin je communicatie met bevestigen dat jij ziet dat hij of zij goed genoeg is en dat jij ziet welke prestaties hij of zij heeft geleverd. Gewoon door dit te benoemen.
Concrete tips
- Wees kort en duidelijk in je boodschap. Weid niet teveel uit en ga niet teveel in op details.
- Bereid een moeilijk gesprek goed voor. Weet goed wat jij zelf wilt bereiken binnen het gesprek.
- Oefen met het uiten van je mening en doe dit eerst bij iemand waarbij je je veilig voelt.
- Voorkom in gesprek dat je eindeloos de voordelen en nadelen tegen elkaar op gaat wegen.
- Houd je bij de feiten en breng je boodschap stevig. Wees duidelijk wat jij wilt.
- Ga niet teveel de discussie aan. Een dominant persoon is veel beter in het winnen van een discussie dan jij. Je komt gefrustreerd uit de strijd.
- Ga niet wijzen op zijn of haar dominante gedrag. Dit werkt averechts, want je kwetst deze persoon hier mee.
- In sommige gevallen is het wél goed om aan te geven dat het gedrag van die ander jou angstig maakt. De ander schrikt hier vaak enorm van.
- Ben je geneigd om ongewild en direct op een verzoek in te gaan? Geef aan dat je hier over nadenkt en dat je er op een ander tijdstip op terug komt (geef een concreet moment aan). Op deze manier kun je nadenken en het aankomende gesprek goed voorbereiden. Je trapt even op de rem en je geeft hiermee je eigen grens aan.
- Houd je grenzen in de gaten en geef aan wanneer deze persoon daar over heengaat. Dat mag ook op een later moment en doe dit kort en krachtig vanuit een “ik”-boodschap, wat dit met jou doet en wat je anders wilt.
- Complimenteer kort en neutraal waar je dominante gesprekspartner goed in is. Beaam zijn of haar argumenten, maar geef gerust aan als jij het anders ziet.
- Houd je non-verbale communicatie in de gaten. Kijk de ander rustig aan, probeer je zenuwtrekjes in toom te houden en ga letterlijk en figuurlijk stevig maar ontspannen staan. Zoek oogcontact en sla je ogen niet neer. Zorg ervoor dat je stem niet omhoog gaat of dat je snel gaat praten.
- Wees bereid om een confrontatie aan te gaan, hoe beangstigend dit ook is. Je zult zien dat dit vaak meevalt en dat je je voor niets druk hebt gemaakt.
Wat je van een dominant persoon kunt leren
De meest belangrijke tip is om de kwaliteiten en behoeften van een dominant persoon voor ogen te houden. We kunnen veel leren van hun daadkracht en doelgerichtheid. Waardeer dit ook! Wat ik van hen heb geleerd is om juist meer doelgericht te werken en niet teveel tijd te steken in zaken die mij teveel energie kosten. Want dominante mensen zijn een ster in het maken van voor hun gezonde keuzes. Blijf deze persoon vooral als mens zien. Maar houd ook jouw kwaliteiten, behoeften en wat voor jou belangrijk is scherp. Jouw behoeften zijn niet onderdanig aan de behoeften van de ander, dus blijf je grenzen en wensen aangeven. Die hoeven niet onder te sneeuwen. Geef daar juist ruimte aan!
Hoe leer je dat?
Het wordt makkelijker als je eerst voor jezelf uitzoekt waar jouw grenzen liggen en wat jouw behoeften en wensen zijn. Als je dat duidelijk hebt, dan kun je dat ook duidelijker communiceren. Hoe spannend dit ook is. Dit is niet makkelijk, maar zeker niet onmogelijk.
Als je hier vaak moeite mee hebt of de dominante ander is een dierbare van jou. Of iemand waar je niet onderuit komst zoals jouw leidinggevende, dan is het goed om hier eens uiting aan te geven. Schakel gerust professionele hulp in bij het leren aangeven van je grenzen en wensen.
Inmiddels is het 2023. Deze blog heb ik jaren geleden geschreven (2016, 8 jaar geleden). Nog steeds het meest gelezen artikel op mijn website. Hoe bijzonder is dat? Is het tijd voor een update, een tweede deel met meer actuele informatie? Geef dit gerust aan!
Ik ben Roos Streumer (1973). Meer dan 25 jaar, waarvan 11 jaar als psychosociaal therapeut, ben ik werkzaam geweest binnen de GGZ, het Sociaal Domein en binnen het Psychosociaal Werk.
In 2024 leg ik mijn werkzaamheden als therapeut neer voor iig een jaar. Ik weet nog niet weet of en wat ik met mijn opgedane kennis, vaardigheden en werkervaring ga doen.
Wel wil ik graag contact houden met het werkveld. Dit doe ik door mij in te zetten als coördinator voor Psychosociaal Portaal.
En daarnaast door “Lessen in Levenskunst” waarin ik tips, inspiratie en pragmatische oefeningen deel voor meer rust, richting en regie in jouw dagelijks leven. Gebaseerd op levenservaring, meer dan 25 jaar werkervaring en 11 jaar ondernemerschap binnen deze sector.