Uitstelgedrag, ik denk dat iedereen dit wel herkent. Of het nu gaat om een rotklusje als strijken, een telefoontje naar een instantie of een complexe taak voor je werk. We zien er tegenop. Je stelt het uit. Zo is het even uit je gedachten. Veel mensen denken dat dit aan luiheid of slecht timemanagement ligt. Maar is dit wel zo? Lees het antwoord in mijn blog die ik afsluit met wat tips om in actie te komen in plaats van steeds uit te stellen.
Ik heb het vooral bij klusjes waar ik geen zin in heb zoals afwassen, strijken en administratieve rompslomp. Ik hoop iedere keer op kaboutertjes die dit vanzelf oppakken. Maar dat gebeurt niet, jammer. Dus de klusjes blijven op de “to do” lijst staan en de afwas blijft mij aanstaren vanaf het aanrecht. En dat levert best wel wat stress op.
Voor simpele rotklusjes heb ik een paar concrete tips.
Handel deze klusjes zo snel mogelijk af. Dan is het maar gebeurt. Zorg dat je niet wordt afgeleid door je telefoon, social media en klusjes die net wat minder erg zijn. Zet een (kook-)wekker op een half uur of een uur, kom in actie en ga door tot de wekker afgaat. Een andere goede tip is om dit soort klussen uit te besteden. Betaal iemand die dit doet voor jou. Je kunt iemand inhuren om voor jou te strijken of de wc te poetsen. Dan ben je er ook vanaf.
Kleine en grotere rotklussen die blijven liggen omdat je er geen zin in hebt, kunnen dus voor wat stress zorgen. Dat is niet nodig. Wees je ervan bewust, welke techniek je ook gebruikt, het wordt nooit leuk. Je zal altijd geneigd zijn om dit uit te stellen.
Accepteer dit gevoel en geef jezelf een schop onder je derrière of besteed het uit. Niet alles hoeft leuk te zijn in het leven.
Mijn uitstelgedrag als het gaat om strijken is best hardnekkig. Ik doe dit ook niet te vaak. Maar ik bemerk bij mijzelf nog een hardnekkigere vorm van uitstellen en die voelt anders. Neem als voorbeeld het schrijven van deze blog. Ik verkondig al een tijdje op social media dat deze blog er écht aankomt. De aantekeningen en ideeën liggen klaar. Ik vind schrijven heel leuk, maar ik stel het wel uit. Wat is er aan de hand? En wat kan ik er aan doen? Want ik voel mij lui en schuldig, herkenbaar?
Afgelopen jaren heb ik geleerd dat het niets met luiheid te maken heeft. Vraag jezelf eens af wat de onderliggende reden is dat je iets uitstelt. Je probeert namelijk iets te vermijden. Maar wat? Heeft dit te maken met faalangst en/of perfectionisme? Ben je bang dat het je niet lukt, dat het niet goed genoeg is of dat je niet voldoet? En wat als het wel lukt en jezelf hierin moet blijven bewijzen, lukt dat wel? Is er dan nog een weg terug? Of ben je bang voor kritiek, voor een oordeel van anderen of van jezelf? Wat is de onderliggende reden? En wat voel je hierbij?
Uitstelgedrag is dus vermijdingsgedrag.
Je bent bang dat het je niet lukt, bang voor een oordeel, confrontatie of zelfs bang voor succes. Dit levert jou een angstige, bedreigende situatie op. Je reageert dan met vluchtgedrag, uitstellen dus. Dit is een oplossing voor de korte termijn, gebaseerd op angst om confrontatie en de pijn voor afwijzing te voorkomen. Om op mijn eigen voorbeeld terug te komen. Ik vind het schrijven van een blog op zich niet eng, maar wel wat jullie van het eindresultaat vinden. Vinden jullie het wel goed genoeg? Is het wel duidelijk? Kom ik goed over? Dit komt door mijn lichte vorm van perfectionisme waardoor ik redelijk hoge eisen stel aan mijzelf.
Door het uitstellen probeer ik de confrontatie uit de weg te gaan dat mijn blog niet goed genoeg is.
Veel mensen denken bij uitstelgedrag niet aan perfectionisme, want dit wordt gerelateerd aan iemand die doorgaat om het beste resultaat te halen. Een perfectionist wil niet lager dan een 10 scoren. Maar er is ook een vorm van perfectionisme wat je belemmert. Je wilt wel het perfecte resultaat behalen, maar omdat je ervan overtuigd bent dat het je toch niet lukt, blokkeer je. We hebben het dus over faalangst. En faalangst is weer gebaseerd op weinig zelfvertrouwen. Faalangst zonder dat er sprake is van perfectionisme is ook een basis van uitstelgedrag.
Ook zijn we geneigd te wachten op het juiste moment.
Of je weet nog niet voldoende om te beginnen. Dit zie ik bij veel mensen die een eigen praktijk willen starten. Zij stellen dit uit omdat zij ervan overtuigd zijn niet voldoende te weten en ze zijn daardoor onzeker. Eigenlijk maak je in je hoofd een lijst met voorwaarden waaraan jij en/of je omgeving moet voldoen voordat je in actie durft te komen. En vaak scherp je deze steeds meer aan zodat het nooit kan voldoen. Van uitstel komt dan afstel.
Als klantmanager werk bij de sociale dienst zag ik dit soms terugkomen bij cliënten die aan het werk moesten. Iedere keer verscherpten zij weer hun voorwaarden om niet echt te hoeven beginnen. Vaak uit angst voor het onbekende en de angst dat zij het niet zouden kunnen (vaak uitend in een strijd en wrok). Ook dit is een vorm van faalangst, gebaseerd op het gevoel van anders zijn en waardeloos zijn gebaseerd op ervaringen en overtuigingen.
Heb ik dan weinig zelfvertrouwen? Eerlijk is eerlijk, soms mis ik net dat beetje zelfvertrouwen. En dat is helemaal niet erg, want ik heb gelukkig genoeg zelfverzekerdheid om dit te schrijven. Ik bedoel, je leest dit nu toch? Maar stel je voor dat je echt blokkeert of je stelt het echt heel lang uit (tot de uiterste deadline).
Wat zijn dan de consequenties?
- Gemiste kansen om dat je te lang wacht met in actie komen. Als je het schrijven van een sollicitatiebrief blijft uitstellen, dan is die baan die je zo graag wilt allang vergeven.
- Stress. Hetgeen wat je jezelf hebt voorgenomen blijft je in je hoofd achtervolgen, zelfs ’s nachts.
- Deadline stress, je moet nu in korte tijd presteren, omdat je het almaar hebt uitgesteld. Toch geven veel mensen aan dat ze dan pas onder deze druk kunnen presteren. Maar stel dat je teveel of te vaak onder druk moet presteren.
- Schuldgevoelens naar jouw omgeving, maar ook naar jezelf. Je hebt het nog steeds niet gedaan. Je baalt van jezelf.
- Apathie, het “laat maar zitten” gevoel en tot niets meer komen, afstel dus.
Uitstelgedrag is dus niet altijd een kwestie van luiheid of slechte timemanagement.
Toch zoeken we hier vaak wel onze oplossing in. Google maar eens rond met “tips bij uitstelgedrag”. Je wordt om de om de oren gegooid met timemanagement tips. Dit werkt alleen niet, althans, niet voldoende. Maar wat werkt dan wel bij uitstelgedrag?
Stel jezelf eerst de volgende vragen:
- Wanneer stel je iets uit?
- In welke situatie is dat?
- Welk gedrag vertoon je dan?
- Wat voor gedachten gaan er dan door je heen?
- Wat voel je? Wat denk je te voelen?
- Wat zou de onderliggende oorzaak kunnen zijn?
En hier wat tips hoe je hier aan kunt werken:
- Bewustwording; Word je bewust van je uitstelgedag en stel jezelf de vragen die hierboven staan.
- Wat is de werkelijke reden dat je uitstelt? Voor welk gevoel wil je je afschermen? Wat zit hieronder? Ga hiermee aan de slag! Desnoods met een professioneel counsellor, psycholoog of coach.
- Verander van perspectief. Een te grote taak maakt onzekere, net als onduidelijke doelen. Je mist het dan aan overzicht. Zorg dat je overzicht creëert. Dit maakt je minder onzeker.
- Als je uitstelt wil je dingen vermijden. Richt je zoveel mogelijk op wat je wilt bereiken door iets wél te doen.
- Realiteitszin; Zij jouw doelen wel reëel? Ik weet dat ik zelf een handje heb van onmogelijk hoge doelen stellen aan mijzelf. Geen wonder dat ik daar onzeker van word. Gelukkig is dit al een tijdje niet meer zo.
- Gooi je planning in de vuilnisbak! Want zo’n planning herinnert je aan alles wat je nog moet doen. Dat levert alleen maar stress en onzekerheid op. En planningen mislukken vaak. Zie een planning als een leidraad die je steeds weer mag aanpassen.
Voor mij werken deze tips. Maar wat vooral werkt is om te werken aan perfectionisme, faalangst of het vergroten van je zelfvertrouwen. En accepteer dat wij mensen nu eenmaal geneigd zijn om uit te stellen. Dit betekent niet dat je achterover kunt leunen, maar wees niet zo streng voor jezelf. Wees vooral mild voor jezelf. Ik denk dat uitstellen al zo oud is als de mensheid, denk je ook niet?
En…Vertoon jij wel eens uitstelgedrag en bij wat voor klussen? En wat werkt dan voor jou? Wil je dat vertellen, reageer dan onder deze blog.
Ik ben Roos Streumer (1973). Door het schrijven van artikelen wil ik jou inspiratie en tips geven zodat jij meer uit je dag en nacht kunt halen.
In het dagelijks leven werk ik met veel plezier in mijn praktijk in Amstelveen waar ik stress en burn-out counselling, psychosociale therapie, slaap-coaching en ontspannende massages bied.
Wil je geen enkel artikel missen? Schrijf je dan in voor Mentaal Magazine. Of volg mij op Facebook, LinkedIn of Instagram.
Heb je vragen over dit artikel of vragen of interesse in mijn begeleiding? Stuur gerust een mail naar: info@mentaalonderhoud.nl of gebruik het contactformulier.
Eerste Hulp bij Stress – De eerste stap naar meer rust en veerkracht.