Als Anne-Beth Wolff 48 is (2012) wordt zij geconfronteerd met een burn-out. Op dat moment is zij aan het werk als operationeel leidinggevende in een algemeen ziekenhuis. Persoonlijk aandacht voor haar team vindt zij belangrijk. En haar deur staat dan ook altijd open. Op een geven moment telt haar team 45-50 mensen. “Om die allemaal van persoonlijke aandacht te voorzien is een enorme klus”, vertelt Anne-Beth, “Zeker als je naaste collega ’n andere baan krijgt en je deze baan “erbij” doet. Ik was mijn werk”.
“Van origine ben ik psychiatrisch verpleegkundige”, vertelt Anne-Beth, “Op de afdeling waar ik op dat moment net werkzaam was, werd ik al snel gevraagd om mijn vertrekkende leidinggevende waar te nemen en dit heb ik toen gedaan”. Het ziekenhuis waar zij werkte fuseerde met een ander ziekenhuis en haar jaarcontract werd niet verlengd. Zij heeft toen gesolliciteerd naar de baan van operationeel leidinggevende en werd aangenomen.
24 uur per dag in werkstand
Anne-Beth deed vooral de menselijke kant, terwijl haar collega zich vooral richtte op de cijfermatige en organisatorische kant. Er was een goede samenwerking tussen beiden. Maar aan alle goede dingen komt een eind. Toen haar collega vertrok naar een andere baan, nam Anne-Beth ook het werk van deze collega op haar schouders. Daarnaast bleef zij haar team uitnodigen om altijd bij haar aan te kloppen als er iets was. En haar mensen wisten haar goed te vinden. “Ik nam echt de rol van “helper” op mij. Ik wilde er voor mijn team zijn, maar dan wel in zulke proporties dat dit boven mijn kunnen was”.
Terwijl de sollicitatieprocedure voor een nieuwe collega werd ingezet, gaat het niet goed met Anne-Beth. “Ik weet nog goed dat ik dan midden in de nacht rond 2.30 uur omhoog kwam uit mijn bed en dacht; Laat ik vast mijn mail checken, dan is dat vast gedaan. Ik stond alleen nog maar in de werkstand, 24 uur per dag. Ergens tussendoor viel ik dan in slaap. En naast mijn werk sportte ik bijna dagelijks fanatiek, ook daarin was ik prestatiegericht”. Anne-Beth stond, zoals ik dat noem, altijd aan.
Of je werkt te hard of je werkt te langzaam…
Een nieuwe collega wordt aangenomen, niet de keuze van Anne-Beth zelf. Zij voelt zich hierin niet gezien en gehoord. En dit terwijl zij zo hard werkte. Het was een klap en Anne-Beth belandt in de aanklagersrol. Zij herpakt zich weer, niet doorhebbend dat ze echt aan het eind van haar Latijn is. Voor haar nieuwe collega goed en wel begint, wordt Anne-Beth ziek naar huis gestuurd door haar manager met de mededeling: “Ik denk dat je een burn-out hebt. Ik zet je mail op afwezigheidsassistent en ik hoop dat je vanmiddag nog bij de bedrijfsarts terecht kunt”.
Anne-Beth werd hierdoor overspoeld. “Ik was kwaad”, vertelt Anne-Beth, “Het was geen burn-out. Maar ja, ook de bedrijfsarts zei “burn-out”. Ik geloofde het niet. De volgende dag belde ik de huisarts en deed mijn verhaal. “Of je werkt te hard of je werkt te langzaam”, lokte de huisarts haar uit de tent, “laten we het maar een burn-out noemen”. Drie mensen hadden aangegeven dat ik een burn-out had. Ik voelde mij in de steek gelaten, kwaad, want dat was niet waar”.
“Toen ik dingen op de verkeerde plek ging leggen, zoals sleutels in de koelkast, schrok ik. En toen was daar het volle besef, dit gaat niet goed”.
Anne-Beth zit thuis, opgebrand.
En als je dan toch thuis zit, kun je je beter maar nuttig maken. Dus Anne-Beth ging keihard aan het werk in huis. De zolder opruimen. “Ik had moeite met het accepteren van mijn burn-out. Iedereen zegt dat je dat moet doen, maar hoe doe je dat dan?”, aldus Anne-Beth.
Om rust te pakken bedacht zij een trui te gaan breien. Maar ook dat gaat niet. Anne-Beth beklaagt zich hierover bij haar de bedrijfsarts. “Je moet geen trui breien”, gaf deze aan, “maar een sjaal”. Die opmerking gaf haar houvast; Zij kon niet alles, maar nog wel wat.
“Als je stopt met alsmaar doorgaan, krijgt je lichaam een klap. Daarvan ben ik overtuigd”, vertelt Anne-Beth. “Ik vergelijk het met een topsporter die ineens niets meer doet. Achteraf had ik graag willen weten hoe ik mijn dagen had kunnen invullen. Gelukkig gaf mijn bedrijfsarts op een gegeven moment een tip om een dagschema voor mijzelf te maken. Heel eenvoudig. Er viel een last van mij af. Zo’n schema gaf mij houvast”.
Verlies en de betrekkelijkheid van het leven.
Niet alleen de situatie op haar werk en haar helpende houding spelen een rol bij het ontwikkelen van een burn-out. Ook verschillende life-events in de aanloop en tijdens haar burn-out hebben hier impact op. In 2009 is Anne-Beth gescheiden waarna zij in een roerige tijd komt van verhuizingen. In november 2012 raakt zij opgebrand, in 2013 overleed haar vader en op 14 april 2013 verongelukt haar broer.
Anne-Beth: “Vooral dit verlies heeft mij bewust gemaakt van de betrekkelijkheid van het leven. Waar gaat het écht over? Wat is nu écht belangrijk. Wat doet er echt toe. Het relativeert”.
Even dit doen en even dat doen kost meer tijd dan je denkt!
Anne-Beth is nog naar een psycholoog geweest. Zij heeft hier niet veel aan gehad. Tenminste, Anne-Beth geeft eerlijk aan dat zij dit “tussen het rouwen door” mogelijk niet goed op waarde kon schatten. Zij werd door haar psycholoog wel beschermd tegen haar werkgever. Uiteindelijk heeft Anne-Beth het voor een groot deel zelf gedaan. Zij is op zoek gegaan naar waar het is stuk gelopen en zij heeft zichzelf afgevraagd of zij wel blij werd van haar werk.
Terug op de werkvloer is Anne-Beth haar werk beter gaan structureren en de deur stond niet altijd meer open voor haar team. Zij ging haar taken op een rijtje gaan zetten en concludeerde dat dit gewoon goed te doen was. “Ergens verloor ik tijd”, vertelt Anne-Beth, “Ik kon mijn vinger er niet op leggen. Maar ja, als je over de gang loopt en verschillende mensen schieten je aan met een vraag of voor een kort overleg, dan doe je dat toch eventjes. En dit “even dit en even dat”, neemt veel meer tijd in beslag dan je incalculeert. Ik werkte veel ad hoc. Het is een kwestie van jezelf leren kennen. Net als dat ik erachter ben gekomen dat ik als introvert persoon tijd nodig heb om tot mijzelf te komen. Stilte is helpend”.
Klokken en afgebakende klussen
Op de vraag wat er nog is blijven leggen vertelt Anne-Beth waar zij alert op moet blijven, ofwel wat energie van haar vreet. Zij geeft aan dat zij niet meer die 100% energie heeft die zij voor haar burn-out wel had. Daar moet zij rekening mee houden. Ook moet Anne-Beth oppassen dat zij niet in een flow terecht komt. Zij krijgt dan veel creatieve ideeën die gaan stapelen en dat komt dan tot een soort explosie. Doorzetten en veel ideeën hebben, dat is een risico. “Ik doe het nu goed op afgebakende klussen”, aldus Anne-Beth, “Ik ben ooit een aantal dagen in een klooster geweest. Wat mij opviel was dat als de klokken gingen luiden er een volgende klus of activiteit op het programma stond. Dat sprak mij aan. Die dagen waren ook relativerend”.
Waardevolle adviezen van Anne-Beth
Op de vraag welk advies Anne-Beth wilt meegeven aan professionals is kort en krachtig; Het is maatwerk, ten alle tijden!
Aan mensen met en burn-out wilt zij meegeven wat haar zo helpt. Vervang het woord “moeten” in het woord “willen”; Moet ik dit of wil ik dit? Probeer het maar eens.
En als je veel van jezelf moet, krab jezelf dan eens achter de oren. Want dat is niet goed. “Voor mijn burn-out was het alsof iemand met een zweep achter mij aanliep. Maar al die tijd was ik het zelf!”. Denk hier goed over na. En een burn-out blijft altijd bij je, je blijft hier kwetsbaarheid voor houden. Houd de signalen van je lichaam goed in de gaten. Anne-Beth vertelt dat zij stopt als zij last heeft van oorsuizen. Dit is haar signaal.
Zes waardevolle tips gebaseerd op dit interview:
- Anne-Beth vertelt op een gegeven moment dat zij heel vroeg wakker wordt en denkt “Ik ga maar vast mijn mail checken, dan is dat vast gedaan”. Standaard vroeg wakker worden, maar dan ook klaarwakker, is een signaal dat je té druk bent in je leven én vooral in je hoofd. Je bent te gespannen overdag en dat wreekt zich ’s nachts. Denk hier niet te licht over en doe hier iets aan. Gun jezelf overdag rust en ontspanning. Lukt dit niet, schakel professionele hulp in.
- Tijdens haar burn-out wordt Anne-Beth geconfronteerd met het overlijden van twee dierbaren. Hoewel de dood een zwaar en confronterend onderwerp is, zet dit wel aan tot een diepere bewustwording. Nadenken over de dood en zelfs over je eigen overlijden gaat eigenlijk over het leven. Het relativeert; Wat doet er écht toe in jouw leven? Meer lezen? Dan heb ik een boekentip: “Tegen de zon in kijken” van Irvin D. Yalom. (deze tip en dit boekje zijn niet erg geschikt als je aan het begin van je burn-out zit).
- Een praktische tip voor echt iedereen; Zet je taken eens op een rijtje. Kijk er nog eens goed naar. Wat moet je echt doen? Wat is echt belangrijk? Meestal valt dit rijtje dan wel mee. En bedenk nu eens waar je tijd en energie aan verliest. Net als Anne-Beth dat destijds heeft gedaan. Probeer je vinger hier eens op te leggen.
- Heb je zoveel (creatieve) ideeën dat het je eigenlijk teveel wordt, dat het een last voor je wordt? Lees dat dit artikel: Teveel ideeën in je hoofd? Stel jezelf de juiste 3 vragen.
- Herstellen van haar burn-out heeft Anne-Beth voor een groot deel zelf gedaan. Het is haar ook gelukt. Wees je je ervan bewust dat dit eigenlijk geen slim idee is voor de meesten van ons. Wat zij voor elkaar heeft gekregen, lukt jou hoogstwaarschijnlijk niet. Gun jezelf professionele hulp bij je herstel. Daar word je letterlijk en figuurlijk beter van.
- En natuurlijk die geweldige tip van Anne-Beth: Als je vaak het woordje “moeten” gebruikt, krab dan eens flink achter je oren. Wat betekent dat? En gebruik in plaats van “moeten” het woord “willen”.
Blijk van Waardering
Ik vind het geweldig om dit soort artikelen voor jou te schrijven, al kost het mij tijd en energie, denk echt in uren. Ik hoop dat je hier dan ook echt wat aan hebt. Mocht dit zo zijn en wil je een blijk van waardering geven? Dat is lief! Dit kan door:
- Dit artikel te delen met iemand anders die hier baat bij heeft.
- Een reactie te geven onder dit artikel.
- Dit artikel delen op Social Media als Facebook of LinkedIn.
Ik ben Roos Streumer (1973). Door het schrijven van artikelen wil ik jou inspiratie en tips geven zodat jij meer uit je dag en nacht kunt halen.
In het dagelijks leven werk ik met veel plezier in mijn praktijk in Amstelveen waar ik stress en burn-out counselling, psychosociale therapie, slaap-coaching en ontspannende massages bied.
Wil je geen enkel artikel missen? Schrijf je dan in voor Mentaal Magazine. Of volg mij op Facebook, LinkedIn of Instagram.
Heb je vragen over dit artikel of vragen of interesse in mijn begeleiding? Stuur gerust een mail naar: info@mentaalonderhoud.nl of gebruik het contactformulier.
Lisa is 28 als zij in een burn-out belandt. Voor de buitenwereld staat zij ogenschijnlijk midden in het leven. Zij heeft een dynamische baan voor 36 uur in de week bij een grote organisatie. En in haar vrije tijd is Lisa druk met haar sociale leven, vakanties en vrijwilligerswerk. Echt een bezig bijtje. Maar schijn bedriegt: “Ik compenseerde een rotperiode op mijn werk met een overvolle agenda. Ik dacht, als het op mijn werk niet gaat, dan zorg ik dat ik het daarbuiten wél leuk heb”.